[I remember bumping into this one the year it was published, or short thereafter, in the late 2000s: it sounded imaginative and daring, but forbiddingly difficult back then. In later years Iatašvili’s work was repeatedly recommended to me by friends: a proof of his poetry being something people actually read and treasured. Finally, in 2016, a German and an English translation almost simultaneously went to print – both very good. So why not adding a long overdue Italian counterpart? F.P.]
Šota Iatašvili
La poesia (2004)
È come una bambola, la tua poesia:
Le togli e le rimetti la vestina, la pettini,
Con una mano la rovesci a testa in giù
Per farle chiudere gli occhi,
Mentre le dita dell’altra, intanto,
Le afferrano le ciglia incurvate
E le riaprono un occhio solo,
Gelido e fisso,
Di un colore senza nome…
Lo apri, lo chiudi
Lo chiudi, lo apri,
Poi ti stufi e la rimetti a sedere
Sul tavolo, di fronte a te,
Perché torni a guardarti come prima,
Con gli occhi sbarrati,
E tu allora le stacchi le membra
E gliele rimonti
Con le gambe al posto delle braccia
E le braccia al posto delle gambe…
Sì, è proprio come questa bambola, la tua poesia,
La pancia sottosopra,
Talmente scombinata che da dentro,
Quando la giri,
Non piange neppure, anzi,
Non emette più alcun suono,
Tutt’al più muove una palpebra soltanto,
Ti fa l’occhiolino, quasi conoscesse
Chi sa quale segreto – forse quello della vita?
Ma tu, per tutta risposta,
Apri la valigetta del dottore,
Le senti il cuore con lo stetoscopio,
Le fai una puntura
Nel braccio che le spunta dall’anca…
E con quella puntura senti
Che lei si tranquillizza
E ti rassereni anche tu,
Perché capisci
Che dev’essere così, la tua poesia,
La chioma arruffata e
La vestina appiccicosa
Di confettura alle ciliegie,
Orba da un occhio,
La pancia sottosopra,
Le gambe scambiate con le braccia,
Come questa bambola dev’essere la tua poesia,
Finché non la pianterai una buona volta
Con l’amore,
Con le punture,
Con le bambole…
E di giocare con le bambole.
Traduzione di Francesco Peri
© Francesco Peri 2016
ლირიკა
შოთა იათაშვილი (2004)
შენი თოჯინაა ლირიკა,
კაბას ხდი და აცმევ, ვარცხნი,
იჭერ ცალი ხელით და აყირავებ,
რათა მინაბოს თვალები,
მეორე ხელის თითებით კი
აპრეხილ წამწამებში წასწვდები ხოლმე
და ცალ თვალს ახელინებ,
ცივად მომზირალს,
გაუგებარი ფერისას…
ახელინებ, ახუჭვინებ და
ახუჭვინებ, ახელინებ,
მოგწყინდება და ისევ წინ ისვამ,
მაგიდაზე,
ძველებურად თვალებდაჭყეტილმა
რომ შემოგხედოს,
შენ კი დააწყვიტო კიდურები და
ხელები ფეხების,
ფეხები კი ხელების
ადგილას მიაბა…
ჰო, შენი ასეთი თოჯინაა ლირიკა,
მოშლილი მუცლით,
ისეთი მოშლილით, რომ
როცა აყირავებ,
ტირის კი არა,
საერთოდ აღარ იღებს ხმას,
მხოლოდ ცალ ქუთუთოს ამოძრავებს,
თვალს აპაჭუნებს თითქოს და
რაღაც საიდუმლო – იქნებ ცხოვრების? – იცის,
შენ კი შენს საექიმო ყუთს
ხსნი საპასუხოდ,
და გულს უსინჯავ ფონენდოსკოპით,
და შპრიცს უკეთებ
ბარძაყის ადგილას მიბმულ მკლავში…
უკეთებ და გრძნობ,
როგორ მშვიდდება იგი,
და მშვიდდები შენც,
ხვდები რადგანაც,
ასეთი თოჯინა უნდა იყოს შენი ლირიკა,
თმაგაწეწილი და
ალუბლის მურაბით გაწებილი
კაბით შემოსილი,
ცალთვალამოგდებული,
მუცელმოშლილი და
ხელფეხარეული.
ასეთი თოჯინა უნდა იყოს შენი ლირიკა,
სანამ თავს არ დაანებებ
სიყვარულს,
შპრიცს,
თოჯინებს…
თოჯინებით თამაშს.
© Šota Iatašvili
dardimandi 